Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

military service

  • 1 militia

    mīlĭtĭa, ae (-āi, Lucr. 1, 29), f. [id.], military service, warfare, war.
    I.
    Lit.:

    in militiae disciplinam profectus est,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    militiam subterfugere,

    id. Off. 3, 26, 97:

    ferre,

    Hor. Ep. 1, 18, 55:

    tolerare,

    Verg. A. 8, 516:

    munus militiae sustinere,

    Caes. B. G. 6, 18:

    militiae vacatio,

    exemption from military service, id. ib. 6, 14:

    militiae magna scientia,

    Sall. J. 63, 2:

    militiam discere,

    id. C. 7, 4:

    praeclara,

    Vell. 2, 5, 1:

    Pompeii,

    id. 2, 40, 1:

    adversus Graecos,

    Just. 20, 1, 3:

    lentas militias,

    Tib. 1, 3, 82:

    Cimbrica Teutonicaque,

    Vell. 2, 120, 1:

    militiae honorem,

    military honors, Juv. 7, 88.—
    B.
    Esp.
    1.
    Abl. militiā, in war, opp. togā, in peace, Juv. 10, 9.—
    2.
    Gen. militiae, in military service, or on a campaign, in the field; freq. in phrase: domi militiaeque, at home and abroad, at home and with the army:

    quorum virtus fuerat domi militiaeque cognita,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55; cf.:

    et domi et militiae,

    id. de Or. 3, 33, 134:

    militiae domique,

    Liv. 7, 32:

    militiae et domi,

    Ter. Ad. 3, 5, 49.—Also without domi, Cic. Leg. 3, 3, 6; Sall. J. 84, 2; Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Trop., of love:

    at confidentia militia illa militatur multo magis quam pondere,

    Plaut. Pers. 2, 2, 50;

    so of an inattentive lover: pro infrequente eum mittat militiā domum,

    id. Truc. 2, 1, 19.—
    II.
    Transf.
    A.
    Military spirit, courage, bravery:

    virilis militiae uxor,

    Flor. 4, 5.—
    B.
    Concr., the soldiery, military (syn.:

    milites, exercitus, copiae): hic pars militiae, dux erat ille ducum,

    Ov. H. 8, 46:

    Romanae militiae decus,

    Val. Max. 1, 6, 11:

    cum omni militiā interficitur,

    Just. 32, 2, 2; Plin. 4, 14, 27, § 97:

    qua (lex) maxima apud eos vis cogendae militiae erat,

    Liv. 4, 26, 3: magister militiae, general, id. 22, 23, 2:

    caelestis,

    Vulg. Luc. 2, 13.—So trop.:

    militia caeli,

    i. e. the heavenly bodies, Vulg. Act. 7, 42; id. Deut. 17, 3.—
    C.
    A civil service, office, profession, employment, esp. a laborious one:

    hanc urbanam militiam respondendi, scribendi, etc.,

    Cic. Mur. 9, 19:

    haec mea militia est,

    Ov. F. 2, 9.—Of swallows building their nests:

    eaque militia illis cum anno redit semper,

    Plin. 10, 33, 49, § 95.—
    D.
    Any special work of difficulty, requiring a great effort:

    completa est militia ejus,

    Vulg. Isa. 40, 2:

    arma militiae nostrae non carnalia,

    id. 2 Cor. 10, 4:

    bona,

    id. 1 Tim. 1, 18.—
    E.
    Under the emperors (like miles), an office or employment at court, Prud. Cath. 19; Cod. Just. 3, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > militia

  • 2 mīlitia

        mīlitia ae, f    [miles], military service, warfare, war: cogere ad militiam eos, S.: cedat otium militiae: militiam discere, S.: ferre, H.: tolerare, V.: detrectare, O.: militiae vacatio, exemption from military service, Cs.: fraterna, civil war, Tb.: Militiā tali lacessere Teucros, V.: piae Pars sis militiae, share in, O.: militiae honorem, military honors, Iu.: militiā, in war (opp. togā), Iu.: militiae, in war, in the army.—In phrases with domi, at home and abroad, at home and in the army: virtus domi militiaeque cognita: militiae domique, L.: militiae et domi, T.— The soldiery, military: Hic pars militiae, O.: magister militiae, general, L.— A service, laborious employment: urbana respondendi, scribendi, etc.: Haec mea militia est, O.
    * * *
    military service; campaign

    Latin-English dictionary > mīlitia

  • 3 stipendium

    stīpendĭum, ii, n. [contr. from stipipendium, from stips-pendo].
    I.
    In publicists' lang., a tax, impost, tribute, contribution (payable in money; whereas vectigal in kind; the former being regarded as the more humiliating; v. stipendiarius, I.): Poeni stipendia pendunt, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 182 Müll. (Ann. v. 269 Vahl.); so,

    pendere,

    Caes. B. G. 1, 44; 5, 27; Sall. C. 20, 7; Liv. 2, 9; 21, 10:

    conferre,

    id. 33, 42:

    solvere,

    id. 39, 7:

    imponere victis,

    Caes. B. G. 1, 44; 7, 54:

    stipendio liberare aliquem,

    id. 5, 27:

    de stipendio recusare,

    id. ib. 1, 44:

    stipendi spem facere,

    Liv. 28, 25, 9.—
    B.
    Transf.
    1.
    In gen., tribute, dues ( poet. and in post-Aug. prose):

    indomito nec dira ferens stipendia tauro (sc. Minotauro),

    Cat. 64, 173:

    quae finis aut quod me manet stipendium?

    penalty, Hor. Epod. 17, 36:

    alii tamen obscuriores (scriptores) aliquod stipendium nostro studio contulerunt,

    contribution, Col. 1, 1, 10.—
    2.
    Income, subsistence, salary:

    iis, ut adsiduae templi antistites essent, stipendium de publico statuit,

    Liv. 1, 20, 3.—
    II.
    In milit. lang., pay, stipend in full:

    stipendium militare,

    Liv. 4, 60, 5; Plin. 33, 3, 13, § 45;

    commonly stipendium alone: militis stipendia ideo, quod eam stipem pendebant,

    Varr. L. L. 5, § 182 Müll.; cf. Plin. 33, 3, 13, § 43; Liv. 4, 59 and 60:

    cum stipendium ab legionibus flagitaretur,

    Caes. B. C. 1, 87:

    numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    persolvere,

    id. Att. 5, 14, 1: dare, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 26; Liv. 2, 12; 5, 12; cf.:

    dare pecuniam in stipendium,

    Caes. B. C. 1, 23; Liv. 27, 9 fin.:

    accipere,

    id. 5, 4:

    stipendio afficere exercitum,

    Cic. Balb. 27, 61:

    augere,

    Caes. B. C. 3, 110:

    fraudare,

    id. ib. 3, 59:

    stipendium duum mensium,

    Curt. 5, 1, 45:

    dum in calamitosis stipendiis versaretur,

    might get pay by the misfortunes of others, Amm. 19, 12, 2.—
    B.
    Transf., military service (mostly in plur.):

    merere stipendia,

    Cic. Mur. 5, 12:

    stipendia merere (mereri),

    to perform military service, to serve, id. Cael. 5, 11; id. de Or. 2, 64, 258; also,

    facere,

    Sall. J. 63, 3; Liv. 3, 27; 5, 7; 42, 34 al.; cf.:

    opulenta ac ditia facere,

    id. 21, 43:

    emereri,

    to complete the time of service, to serve out one's time, id. 25, 6; Cic. Sen. 14, 49; Sall. J. 84, 2; Liv. 3, 57; Val. Max. 6, 1, 10;

    v. emereo, II.: auxiliaria stipendia mereri,

    Tac. A. 2, 52:

    numerare,

    Liv. 4, 58:

    enumerare,

    id. 3, 58:

    qui (milites) jam stipendiis confecti erant,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 26; cf.:

    stipendiis exhausti,

    Liv. 27, 9:

    adulescentuli statim castrensibus stipendiis imbuebantur,

    Plin. Ep. 8, 14, 5.— Sing.:

    homo nullius stipendii,

    Sall. J. 85, 10:

    exercitui dare,

    id. H. 2, 96, 6 Dietsch:

    sextus decimus stipendii annus,

    Tac. A. 1, 17.—
    2.
    In partic., military service of a year, a year's service, a campaign:

    si in singulis stipendiis is ad hostes exuvias dabit,

    Plaut. Ep. 1, 1, 36:

    quod tricena aut quadragena stipendia senes tolerent,

    Tac. A. 1, 17:

    vicena stipendia meritis,

    id. ib. 1, 36:

    stipendia sua numerari jubebant,

    Just. 12, 11, 4:

    qui eorum minime multa stipendia haberet,

    Liv. 31, 8 fin.—Sing.:

    (juventus) octavo jam stipendio functa,

    Hirt. B. G. 8, 8, 2; cf.

    with both numbers together: secundo stipendio dextram manum perdidit, stipendiis duobus ter et vicies vulneratus est,

    Plin. 7, 28, 29 § 104.—
    C.
    Trop., in gen., service (very rare):

    functus omnibus humanae vitae stipendiis,

    i. e. duties, Sen. Ep. 93, 4:

    tamquam emeritis stipendiis libidinis,

    Cic. Sen. 14, 49:

    plurium velut emeritis annorum stipendiis,

    Col. 3, 6, 4:

    rex cui (Hercules) duodecim stipendia debebat,

    services, labors, Just. 2, 4, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > stipendium

  • 4 vacātiō

        vacātiō ōnis, f    [vaco], freedom, exemption, immunity, dispensation: cum sacerdotes deorum vacationem habeant: adulescentiae, i. e. the license of youth: rerum gestarum, i. e. immunity earned by service: neque ei suam vacationem eripio, i. e. his peculiar license: omnium munerum: publici muneris: militiae, from military service, Cs.: a causis: a belli administratione, L.: vacationem, quo minus iudiciis operam darent, habere.— Exemption from military service (sc. militiae): P. Vatinius... et agro a senatu et vacatione donatus est: scribere exercitum sine ullā vacationis veniā, L.— A sum paid for exemption from military service: vacationes centurionibus ex fisco numerat, Ta.: vacationes annuae, Ta.
    * * *
    freedom, exemption; privilege

    Latin-English dictionary > vacātiō

  • 5 mīlitāris

        mīlitāris e, adj.    [miles], of a soldier, of war, of military service, military, warlike, martial: tribuni: homines, S.: militarīs Inter aequalīs, H.: institutum, Cs.: disciplina, L.: signa, military ensigns: leges: aetas, of service in the army (from 17 to 46), L.: via, a military road, L.
    * * *
    militaris, militare ADJ
    military; of a soldier; warlike

    Latin-English dictionary > mīlitāris

  • 6 stīpendium

        stīpendium ī, n    [stips+PAND-], a paying of tax, tax, impost, tribute, contribution (usu. in money): pendere, Cs.: conferre, L.: stipendio liberatus, Cs.: stipendi spem facere, L.— Tribute, dues: Quae finis aut quod me manet stipendium? penalty, H.— An income, stipend, salary, pay: iis stipendium de publico statuit, L.—Of soldiers: militare, L.: cum stipendium ab legionibus flagitaretur, Cs.: numerare militibus: exercitum stipendio adficere: trium mensium, Cu.— Military service, campaigning: meruisse stipendia in eo bello, to have served: stipendiis faciundis sese exercuit, S.: emereri, to serve out one's time, L.: emeritis stipendiis, i. e. at the end of their service, S.; cf. animum tamquam emeritis stipendiis libidinis secum vivere, i. e. released from the service of, etc.: homo nullius stipendi, S.: qui eorum minime multa stipendia haberet, i. e. campaigns, L.: septem et viginti enumeratis stipendiis, i. e. years of service, L.
    * * *
    tribute, stipend; pay, wages; military service

    Latin-English dictionary > stīpendium

  • 7 castra

        castra ōrum, n    a military camp, encampment (regularly a square surrounded by a trench, and a wall with four gates): stativa, permanent: hiberna, L.: navalia, an encampment to protect a landing, Cs.: nautica, N.: bina: quinis castris oppidum circumdedit, Cs.: locum castris antecapere, S.: capere locum castris, L.: castra metari, Cs.: locare, S.: communire, Cs.: movere, to decamp, Cs.: castra castris conferre, L.: castra castris convertere, Cs.: castris se tenere, Cs.: ex castris abire, S.—Meton., a day's march (since a camp was pitched each evening): secundis castris pervenit, L.: alteris castris, L.: quintis castris, Cs.—Military service: castris uti, non palaestrā, N.: in castris usum habere, Cs.— Fig., a resting-place, abode (poet.): cerea, beehives, V. — A camp, army (of contending parties or sects): Hos castris adhibe socios, secure as allies, V.: Epicuri: nil cupientium, the party, H.
    * * *
    camp, military camp/field; army; fort, fortress; war service; day's march

    Latin-English dictionary > castra

  • 8 castrensis

    castrensis, e, adj. [castra], of or per-taining to the camp, camp-:

    ratio ac militaris,

    Cic. Cael. 5, 11:

    arma,

    Prop. 3 (4), 9, 19:

    consilium,

    Liv. 44, 35, 4:

    triumphus,

    id. 7, 36, 8: corona, awarded to him who first entered the enemy ' s camp, acc. to Gell. 5, 6, 17; cf. Paul. ex Fest. p. 57 Müll. (also called vallaris, v. h. v.):

    jurisdictio,

    Tac. Agr. 9:

    ludi,

    Suet. Tib. 72 Oud.:

    jocus,

    id. Calig. 9:

    vigilia,

    Plin. 10, 21, 24, § 46: exsilium. sarcastically, for military service, Just. 14, 4, 14: verbum, a military phrase (e. g. conterraneus, copiari, q. v.), Plin. praef. § 1 Sill.; Gell. 17, 2, 9:

    pensa,

    Prop. 4 (5), 3, 33:

    peculium,

    obtained in military service, Dig. 49, 17, 11 v. peculium: creditores, who have a claim against the soldier ' s pay, ib. 49, 17, 7.—
    II.
    Subst.: castrensis, is, m.
    A.
    A soldier in the camp:

    quietem omnibus castrensibus dare,

    Front. Strat. 2, 5, 30.—
    B.

    Lewis & Short latin dictionary > castrensis

  • 9 vacatio

    văcātĭo, ōnis, f. [vaco], a being free from a duty, service, etc.; freedom, exemption, immunity; a freeing, exempting, dispensation (class.; syn. immunitas).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With gen. obj.:

    vacatio omnium munerum,

    Cic. N. D. 1, 20, 53:

    publici muneris,

    id. Fam. 9, 6, 5:

    sumptus, laboris, militiae, rerum denique omnium,

    id. Verr. 2, 4, 10, § 23:

    militiae,

    Caes. B. G. 6, 14; Cic. Phil. 5, 19, 53; Just. 1, 9, 12:

    quinquennii militiae vacatio,

    Liv. 23, 20, 2; 42, 33, 4:

    rerum omnium,

    Cic. Verr. 2, 5, 22, § 58:

    malorum,

    Sen. Ep. 85, 5.—
    (β).
    With ab:

    a causis vacatio,

    Cic. Leg. 1, 4, 11:

    ab belli administratione,

    Liv. 23, 32, 15:

    ab opere,

    Col. 6, 14, 3:

    a sacerdotio,

    Gell. 1, 12, 7.—
    (γ).
    With quominus:

    vacationem augures, quominus judiciis operam darent, non habere,

    Cic. Brut. 31, 117.—
    (δ).
    Absol.:

    falsum est, ob vacationem pretium datum,

    Cic. Font. 4, 7:

    cum sacerdotes deorum vacationem habeant, quanto est aequius habere ipsos deos,

    id. Ac. 2, 38, 121:

    deprecari vacationem adulescentiae,

    id. Cael. 12, 30:

    rerum gestarum,

    id. Sull. 9, 26:

    aetatis,

    Nep. Att. 7, 1.—
    B.
    In partic.
    1.
    (Sc. militiae.) Exemption from military service:

    P. Vatinius... et agro a senatu et vacatione donatus est,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    delectum habere sublatis vacationibus,

    id. Phil. 5, 12, 31:

    senatus decrevit, ut... dilectus haberetur, vacationes ne valerent,

    id. Att. 1, 19, 2:

    scribere exercitum sine ullā vacationis veniā,

    Liv. 8, 20, 3; 7, 28, 3; 27, 38, 3:

    locupletissimus quisque miles labore fatigari, donec vacationem emeret,

    Tac. H. 1, 46.—
    2.
    (Sc. culpae.) Neque ei suam vacationem eripio, quā ille apud omnis utitur, ut nihil malitiose fecisse videntur, freedom from blame, Cic. Verr. 2, 7, 68, § 164 B. and K. (dub.; al. purgationem; al. culpae vacationem).—
    II.
    Transf., a sum paid for exemption from military service:

    vacationes annuas exsolvere,

    Tac. H. 1, 46:

    vacationes centurionibus ex fisco numerat,

    id. ib. 1, 58.

    Lewis & Short latin dictionary > vacatio

  • 10 militaris

    mīlitāris, e, adj. [miles], of or belonging to a soldier, to war, or to military service, proper to or usual with soldiers, military, warlike, martial (class.):

    militares pueri,

    soldiers' children, officers' sons, Plaut. Truc. 5, 16:

    homo,

    id. Ep. 1, 1, 14:

    advena,

    id. Ps. 4, 1, 20:

    tribuni,

    Cic. Clu. 36, 99:

    vir,

    Tac. H. 2, 75:

    homines,

    Sall. C. 45, 2.— Also subst.: mīlĭtāris, is, m., a military man, soldier, warrior:

    cur neque militaris Inter aequales equitat?

    Hor. C. 1, 8, 5:

    praesidia militarium,

    Tac. A. 14, 33.—Of inanim. and abstr. things:

    panis,

    Plin. 18, 7, 12, § 67:

    institutum,

    Caes. B. C. 3, 75:

    usus,

    id. ib. 3, 103:

    res,

    id. B. G. 1, 21:

    disciplina,

    Liv. 8, 34:

    labor,

    Cic. Mur. 5, 11:

    signa,

    military ensigns, standards, id. Cat. 2, 6, 13:

    ornatus,

    id. Off. 1, 18, 61:

    leges,

    id. Fl. 32, 77:

    animi,

    Tac. A. 1, 32:

    sepimentum,

    Varr. 1, 14, 2:

    ire militaribus gradibus,

    to march, Plaut. Ps. 4, 4, 11: aetas, the age for bearing arms (from the seventeenth to the forty-sixth year), Liv. 25, 5:

    via,

    a military road, a highway on which an army can march, id. 36, 15: herba, an herb good for wounds, also called millefolium, Plin. 24, 18, 104, § 168.—Also an appellation of Jupiter, App. de Mundo, p. 75.—In comp.:

    quis justior et militarior Scipione?

    more militarily strict, Tert. Apol. 11 fin. —Hence, adv.: mīlĭtārĭter, in a soldierly or military manner (rare;

    not in Cic. or Cæs.),

    Liv. 4, 41; 27, 3; Tac. H. 2, 80; Dig. 49, 16, 4, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > militaris

  • 11 militariter

    mīlitāris, e, adj. [miles], of or belonging to a soldier, to war, or to military service, proper to or usual with soldiers, military, warlike, martial (class.):

    militares pueri,

    soldiers' children, officers' sons, Plaut. Truc. 5, 16:

    homo,

    id. Ep. 1, 1, 14:

    advena,

    id. Ps. 4, 1, 20:

    tribuni,

    Cic. Clu. 36, 99:

    vir,

    Tac. H. 2, 75:

    homines,

    Sall. C. 45, 2.— Also subst.: mīlĭtāris, is, m., a military man, soldier, warrior:

    cur neque militaris Inter aequales equitat?

    Hor. C. 1, 8, 5:

    praesidia militarium,

    Tac. A. 14, 33.—Of inanim. and abstr. things:

    panis,

    Plin. 18, 7, 12, § 67:

    institutum,

    Caes. B. C. 3, 75:

    usus,

    id. ib. 3, 103:

    res,

    id. B. G. 1, 21:

    disciplina,

    Liv. 8, 34:

    labor,

    Cic. Mur. 5, 11:

    signa,

    military ensigns, standards, id. Cat. 2, 6, 13:

    ornatus,

    id. Off. 1, 18, 61:

    leges,

    id. Fl. 32, 77:

    animi,

    Tac. A. 1, 32:

    sepimentum,

    Varr. 1, 14, 2:

    ire militaribus gradibus,

    to march, Plaut. Ps. 4, 4, 11: aetas, the age for bearing arms (from the seventeenth to the forty-sixth year), Liv. 25, 5:

    via,

    a military road, a highway on which an army can march, id. 36, 15: herba, an herb good for wounds, also called millefolium, Plin. 24, 18, 104, § 168.—Also an appellation of Jupiter, App. de Mundo, p. 75.—In comp.:

    quis justior et militarior Scipione?

    more militarily strict, Tert. Apol. 11 fin. —Hence, adv.: mīlĭtārĭter, in a soldierly or military manner (rare;

    not in Cic. or Cæs.),

    Liv. 4, 41; 27, 3; Tac. H. 2, 80; Dig. 49, 16, 4, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > militariter

  • 12 milito

    mīlĭto, āvi, ātum, 1, v. n. [miles], to be a soldier, to perform military service, to serve as a soldier (syn.: stipendium mereo; class.).
    I.
    Lit.:

    in cujus exercitu Catonis filius tiro militabat,

    Cic. Off. 1, 11, 36:

    sub signis alicujus,

    Liv. 23, 42:

    adversus aliquem,

    Suet. Caes. 68:

    apud Persas,

    Curt. 6, 5, 7:

    vobiscum,

    id. 8, 8, 11:

    si inter vigiles Romae Sex annis militaverit,

    Ulp. Fragm. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    To make war, wage war, war against; pass., with a homogeneous subject:

    libenter hoc et omne militabitur Bellum,

    Hor. Epod. 1, 23. —
    2.
    Of other than military service:

    at confidentia militia illa militatur multo magis quam pondere,

    Plaut. Pers. 2, 2, 50; Ov. H. 7, 32:

    vixi puellis nuper idoneus, Et militavi non sine gloriā,

    Hor. C. 3, 26, 1:

    prima stipendia Veneri militabant,

    App. M. 9, p. 226, 9:

    militat in silvis catulus,

    Hor. Ep. 1, 2, 67.—Of an inanim. subject:

    aries machina est, quae muros frangere militat,

    serves, Tert. Pall. 1; cf.:

    carnalia desideria, quae militant adversus animam,

    Vulg. 1 Pet. 2, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > milito

  • 13 ministerium

    mĭnistĕrĭum, ii, n. [minister], the office or functions of a minister, attendance, service, ministry, in a good or bad sense; an office, occupation, work, labor, employment, administration, etc. (not in Cic. or Cæs.; cf.: munus, officium).
    I.
    Lit.: sunt qui ita distinguant:

    quaedam beneficia esse, quaedam officia, quaedam ministeria: beneficium esse, quod alienus det: officium esse filii, uxoris, etc.: ministerium esse servi, quem conditio sua eo loco posuit, ut nihil eorum, quae praestat, imputet superiori,

    Sen. Ben. 3, 18, 1:

    servorum,

    Just. 2, 13, 10. ubi ego omnibus parvis magnisque ministeriis praefulcior, Plaut. Ps. 3, 1, 6: facere uxoribus, to wait or attend upon, id. 32, 3, 16:

    praestare alicui,

    Dig. 13, 5, 15:

    exhibere,

    ib. 50, 1, 17:

    assuetos ministeriis talium facinorum,

    Liv. 42, 15:

    magis necessarium quam speciosi ministerii procurationem intueri,

    id. 4, 8, 6:

    praebere,

    Dig. 47, 2. 51:

    ministerium consilii sui afferre,

    Just. 31, 5, 8:

    fabrilia,

    Plin. 16, 43, 84, § 230:

    dura,

    Ov. M. 11, 625:

    diurna,

    id. ib. 4, 216:

    navis,

    Petr. 108:

    triste,

    Verg. A. 6, 223; cf.

    foeda,

    id. ib. 7, 619; Sedul. 4, 130:

    Quirinus acribus ministeriis consulatum adeptus,

    Tac. A. 3, 48:

    ministeria belli,

    military service, id. ib. 2, 78:

    ministerio Catonis... facta provincia Cyprus est,

    agency, Vell. 2, 38, 6:

    caedis,

    Curt. 10, 1, 2: ministeris functi esse, Mos. et Rom. Leg. Coll. 13, 3, 2.—Esp., the Christian ministry, the office of a preacher of Christ or of religion:

    verbi,

    Vulg. Act. 6, 4:

    reconciliationis,

    id. 2 Cor. 6, 18:

    melius,

    id. Heb. 8, 6.—
    II.
    Transf., concr.
    A.
    A suite of attendants:

    quindecim convivarum, ac ministerii capax triclinium,

    Plin. 12, 1, 5, § 10:

    ministeria magistratibus conscribere, i. e. lictores, viatores, etc.,

    Tac. A. 13, 27:

    aulicum,

    court-servants, Lampr. Alex. Sev. 41:

    atratum coquinae ministerium,

    the kitchen-servants, Amm. 14, 6, 17:

    varia arenae ministeria,

    managers of the games, Suet. Ner. 12.—
    B.
    A service of dishes, table-service (post-class.): ducentarum librarum argenti pondus ministerium, Lampr Alex. Sev. 34; Paul. Sent. 3, 6, 86.

    Lewis & Short latin dictionary > ministerium

  • 14 castrum

    castrum, i, n. [kindred with casa, q. v.].
    I.
    In sing., any fortified place; a castle, fort, fortress (more rare than castellum):

    ei Grunium dederat in Phrygiā castrum, etc.,

    Nep. Alcib. 9, 3; Liv. 32. 29, 4; Dig. 27, 1, 17 fin.
    B.
    Esp., nom. propr.
    1.
    Castrum Altum or Album, in Hispania Tarraconensis, Liv. 24, 41, 3.—
    2.
    Castrum Inui, or simply Castrum, an ancient city of the Rutuli, near Ardea, Verg. A. 6, 775;

    called Castrum,

    Ov. M. 15, 727; Sil. 8, 359. —
    3.
    Castrum Novum, a city on the seacoast of Etruria, Liv. 36, 3, 6; Plin. 3, 5, 8, § 51.—
    4.
    Another Castrum Novum, on the sea-coast of Picenum, now Giulia Nova, [p. 299] Plin. 3, 13, 18, § 110; also called absol. Castrum, Vell. 1, 14, 8.—
    5.
    Castrum Truentinum, a maritime city of Picenum, on the river Truentus, Cic. Att. 8, 12, B, 1;

    also called Truentum,

    Plin. 3, 13, 18, § 110.—
    6.
    Castrum Vergium, a fortress of the Bergistani in Hispania Tarraconensis, now Berga, Liv. 34, 21, 1.—Far more freq.,
    II.
    In plur.: castra, ōrum, n. ( castra, ae, f.: castra haec vestra est, Att. ap. Non. p. 200, 30; Trag. Rel. p. 238 Rib.).
    A.
    Lit., several soldiers ' tents situated together; hence, a military camp, an encampment; among the Romans a square (quadrata);

    later, after the manner of the Greeks, sometimes circular, or adjusted to its situation,

    Veg. Mil. 1, 23. It was surrounded by a trench (fossa) and a wall (vallum), and had four gates: Porta Praetoria, the front, chief gate, on the opp. side from the enemy, from which the legions marched; opp. to this, Porta Decumana (in later times Porta Quaestoria), the back gate;

    Porta Principalis Dextra, and Porta Principalis Sinistra, situated on the two sides of the camp,

    Liv. 40, 27, 4 sq.; cf. Dict. of Antiq.—
    b.
    Phrases.
    (α).
    With adj.:

    stativa,

    occupied for a long time, permanent, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 29; Caes. B. C. 3, 30; 3, 37; Sall. J. 44, 4; Tac. A. 3, 21:

    aestiva,

    summer camp, id. ib. 1, 16; Suet. Claud. 1:

    hiberna,

    Liv. 29, 35, 13 (more freq. absol. aestiva and hiberna, q. v.):

    navalia,

    an encampment on the shore for protecting the fleet and the troops while landing; sometimes connected with the ships drawn to land, Caes. B. G. 5, 22 Herz.; cf. id. ib. 5, 11; Liv. 29, 35, 13;

    called also nautica,

    Nep. Alcib. 8, 5; id. Hann. 11, 6 (cf. id. ib. § 4; Liv. 44, 39): lunata, crescent-shaped, Auct. B. Afr. 80.—With numerals:

    una,

    Tac. A. 4, 2:

    bina,

    Cic. Phil. 12, 11, 27; Liv. 4, 27, 3:

    quina,

    Caes. B. C. 3, 9.—
    (β).
    With verb:

    locum castris antecapere,

    Sall. J. 50, 1; cf.:

    capere locum castris,

    Liv. 4, 27, 3; 9, 17, 15;

    and montes castris capere,

    Tac. A. 12, 55: castra metari, Cael. ap. Non. p. 137, 18; Caes. B. C. 3, 13, 3; Hirt. B. G. 8, 15 al.:

    facere,

    Caes. B. G. 1, 48; Nep. Milt. 5, 2; Cic. Verr. 2, 5, 12, § 29 al.:

    ponere,

    Caes. B. G. 2, 5; 7, 35; Nep. Hann. 5 fin.:

    ponere et munire,

    Sall. J. 75, 7:

    munire,

    Caes. B. G. 1, 49; Liv. 44, 39, 1:

    communire,

    Caes. B. G. 5, 49; Liv. 23, 28, 3:

    castra castris conferre,

    id. 10, 32, 5; 23, 28, 9:

    castris se tenere,

    Caes. B. G. 1, 40, 8:

    castra movere,

    to break up, to decamp, id. ib. 1, 39 fin.; also syn. with to march forth from a camp, id. ib. 1, 15 Herz.; 1, 22; 2, 2; Sall. C. 57, 3; Nep. Dat. 8, 4; id. Eum. 12 fin. et saep.—Hence, also, promovere, Caes. B. G. 1, 48:

    movere retro,

    Liv. 2, 58, 3:

    removere,

    id. 9, 24, 4:

    proferre,

    Caes. B. C. 1, 81:

    castris castra inferre,

    Enn. Trag. 201 Vahl.—
    c.
    Castra Praetoriana, Praetoria, Urbana or simply Castra, the barracks of the Prœtorians in the suburbs of Rome, Suet. Tib. 37; id. Claud. 21; Tac. A. 4, 2; Suet. Aug. 29; id. Claud. 36; Dig. 48, 5, 15. —
    d.
    Castrorum filius, a surname of Caligula, who was brought up in the camp, Suet. Calig. 22; Aur. Vict. Caes. 3.—So, Castrorum mater, an appellation of Faustina, the wife of the emperor Marcus Aurelius, because she accompanied him in an expedition against the Quadi, Capitol. Marc. Aur. 26.—Hence both appell. in later inscriptions as titles of the Roman emperors and empresses.
    B.
    Esp. as nom. propr., like castrum.
    1.
    Castra Corneliana or Cornelia, on the north coast of Africa, near Utica, so called because the elder Scipio Africanus first pitched his camp there, after his landing in Africa, in the second Punic war, Caes. B. C. 2, 24; 2, 25; 2, 37; Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 24.—
    2.
    Castra Caecilia, in Lusitania, Plin. 4, 22, 35, § 117.—
    3.
    Castra Hannibalis, a seaport town in Bruttium, Plin. 3, 10, 15, § 95.—
    4.
    Castra Pyrrhi, a place in Grecian Illyria, Liv. 32, 13, 2.—
    5.
    Castra Vetera or Vetera, a place on the Lower Rhine, now Xanthen, Tac. H. 4, 18; 4, 21; 4, 35; id. A. 1, 45.—
    6.
    Castra Alexandri, a district in Egypt, Curt. 4, 7, 2; Oros. 1, 2.—
    C.
    Meton.
    1.
    Since, in military expeditions, a camp was pitched each evening, in the histt. (esp. Livy) for a day ' s march:

    secundis castris ( = bidui itinere) pervenit ad Dium,

    Liv. 44, 7, 1; so Tac. H. 3, 15; cf.:

    alteris castris,

    Liv. 38, 13, 2; Curt. 3, 7.—

    So tertiis castris,

    Liv. 38, 13, 11; 38, 24, 1; Tac. H. 4, 71:

    quartis castris,

    Liv. 44, 46, 10:

    quintis castris,

    Caes. B. G. 7, 36; Liv. 28, 19, 4:

    septimis castris,

    id. 40, 22, 1:

    decimis castris,

    id. 27, 32 fin.; 28, 33, 1.—
    2.
    Military service (hence, often opp. forum and toga), Nep. Epam. 5, 4; Vell. 2, 125, 4; Tib. 4, 1, 39:

    qui magnum in castris usum habebant,

    Caes. B. G. 1, 39.—
    3.
    Of beehives:

    cerea,

    Verg. A. 12, 589:

    in apium castris,

    Pall. 1, 37, 4.—
    4.
    Of a sheepfold, Col. 6, 23, 3.—
    5.
    Of political parties, regarded as arrayed in hostility:

    si ad interdicti sententiam confugis... in meis castris praesidiisque versaris,

    Cic. Caecin. 29, 83.—
    6.
    Of philosophical sects:

    Epicuri castra,

    Cic. Fam. 9, 20, 1:

    O castra praeclara (Epicuri)!

    id. ib. 7, 12, 1; Hor. C. 3, 16, 23; Sen. Ep. 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > castrum

  • 15 Caligula

    călĭgŭla, ae, f. dim. [caliga], a small military boot; only post-class. ap. Ambros. Ep. 7, 53; Hor. S. 1, 3, 128; Schol. ad Juv. 3, 67.—Hence,
    II.
    As nom. propr.: Călĭgŭ-la, ae, m., a cognomen of the successor of Tiberius, since from his earliest youth he was engaged in military service; cf. Suet. Calig. 9; Tac. A. 1, 41; 1, 69; Aur. Vict. Caes. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Caligula

  • 16 caligula

    călĭgŭla, ae, f. dim. [caliga], a small military boot; only post-class. ap. Ambros. Ep. 7, 53; Hor. S. 1, 3, 128; Schol. ad Juv. 3, 67.—Hence,
    II.
    As nom. propr.: Călĭgŭ-la, ae, m., a cognomen of the successor of Tiberius, since from his earliest youth he was engaged in military service; cf. Suet. Calig. 9; Tac. A. 1, 41; 1, 69; Aur. Vict. Caes. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > caligula

  • 17 contubernalis

    contŭbernālis, is, comm. (abl. contubernale. Pomp. ap. Charis. p. 99 P., or Com. Rel. v. 73, where Rib. reads contubernaleio;

    usu. -nali,

    Macr. S. 2, 4, 29; Dig. 40, 7, 31, § 1; 50, 16, 220, § 1) [contubernium].
    I.
    Milit. t. t.
    A.
    A tent-companion or comrade (usu. ten men and a decanus in one tent), Cic. Lig. 7, 21; id. Planc. 11, 27; id. Sull. 15, 44; Curt. 6, 2, 16; Tac. H. 1, 23; Veg. Mil. 2, 8 and 13; Dig. 13, 6, 21, § 1; Inscr. Orell. 3557; cf. Dict. of Antiq.—
    B.
    A young man who, in order to become familiar with military service, attended a general in war, an attendant:

    Q. Pompeio proconsuli,

    Cic. Cael. 30, 73:

    Saturnini,

    id. Planc. 11, 27; Suet. Caes. 42.—
    II.
    Transf. from military affairs.
    A.
    In gen., a comrade, companion, mate, Cic. Fam. 9, 20, 1; id. Fl. 17, 41:

    illi in consulatu,

    id. Brut. 27, 105; cf.:

    meus in consulatu,

    id. Sull. 12, 34: praeclarae (ironically of harlots), Cael. ap. Quint. 4, 2, 123 Spald.; also,

    iron.: Quirini,

    i. e. Cæsar, whose statue stood in the temple of Quirinus, Cic. Att. 13, 28, 3; cf. id. ib. 12, 45, 3, and Suet. Caes. 76.—
    B.
    In partic., in colloq. lang., the husband or wife of a slave (given by their master); masc., Col. 12, 1, 1; 12, 3, 7; fem., id. 1, 8, 5; Petr. 57, 6; Plin. 36, 12, 17, § 82; Dig. 50, 16, 220.— Hence, facete: nisi illa nos volt... omnis crucibus contubernalis dari, qs. to be united in wedlock with the cross, Plaut. Mil. 2, 2, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > contubernalis

  • 18 data

    1.
    do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

    duim = dem,

    Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

    duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

    duas = des,

    id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

    duit,

    Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

    duint,

    Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

    dane = dasne,

    Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).
    I.
    In gen.:

    eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

    Plaut. Am. prol. 138; cf.:

    patera, quae dono mi illic data'st,

    id. ib. 1, 3, 36:

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8; cf.:

    ut par sit ratio acceptorum et datorum,

    id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

    obsides,

    id. ib. 1, 19, 1;

    1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

    Cic. Rep. 1, 13:

    hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

    id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

    ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

    id. ib. 1, 31; cf.

    imperia,

    id. ib. 1, 44:

    centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

    id. ib. 2, 22:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    ei filiam suam in matrimonium dat,

    Caes. B. G. 1, 3, 5:

    litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

    Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

    and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

    id. ib. 10, 8 fin.:

    litteras alicui, said of the writer,

    to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

    of the bearer, rarely,

    to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

    al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

    parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

    dare poenas,

    to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

    alicui poenas dare,

    to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

    v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

    Cic. Rep. 1, 41:

    quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

    id. ib. 1, 10:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    id. ib. 1, 9; cf.:

    ansas alicui ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    multas causas suspicionum offensionumque,

    id. ib. 24:

    facultatem per provinciam itineris faciundi,

    Caes. B. G. 1, 7, 5;

    for which: iter alicui per provinciam,

    id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

    modicam libertatem populo,

    Cic. Rep. 2, 31:

    consilium,

    id. Lael. 13:

    praecepta,

    id. ib. 4 fin.:

    tempus alicui, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 3:

    inter se fidem et jusjurandum,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    operam,

    to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

    operam virtuti,

    id. Lael. 22, 84;

    also: operam, ne,

    id. ib. 21, 78:

    veniam amicitiae,

    id. ib. 17:

    vela (ventis),

    to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

    dextra vela dare,

    to steer towards the right, Ov. 3, 640:

    me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

    Cic. Att. 2, 1:

    sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

    id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

    prout tempus ac res se daret,

    Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

    DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

    Mart. 5, 81, 2; cf.:

    dat census honores,

    Ov. F. 1, 217.—
    (β).
    Poet. with inf.:

    da mihi frui perpetuā virginitate,

    allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

    di tibi dent captā classem reducere Trojā,

    Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—
    (γ).
    With ne:

    da, femina ne sim,

    Ov. M. 12, 202.
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

    transf. beyond the military sphere,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—
    2.
    Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

    hence),

    to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

    and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

    to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—
    3.
    Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—
    B.
    To grant, consent, permit.
    1.
    Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

    hence called tria verba,

    Ov. F. 1, 47.—
    2.
    Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

    interim tamen recedere sensim datur,

    Quint. 11, 3, 127:

    ex quo intellegi datur, etc.,

    Lact. 5, 20, 11.—
    C.
    In philos. lang., to grant a proposition:

    in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

    Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin.
    D.
    Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

    tum genu ad terram dabo,

    to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

    aliquem ad terram,

    Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

    me haec deambulatio ad languorem dedit!

    has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

    hanc mihi in manum dat,

    id. And. 1, 5, 62:

    praecipitem me in pistrinum dabit,

    id. ib. 1, 3, 9:

    hostes in fugam,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    hostem in conspectum,

    to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

    aliquem in vincula,

    to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

    arma in profluentes,

    id. 4, 12, 9:

    aliquem usque Sicanium fretum,

    Val. Fl. 2, 28:

    aliquem leto,

    to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

    se in viam,

    to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

    sese in fugam,

    id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

    se fugae,

    id. Att. 7, 23, 2:

    Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

    id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—
    E.
    Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

    qui dederit damnum aut malum,

    Ter. And. 1, 1, 116:

    nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

    Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

    malum dare,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    hoc quī occultari facilius credas dabo,

    Ter. Hec. 5, 4, 29:

    inania duro vulnera dat ferro,

    Ov. M. 3, 84:

    morsus,

    Prop. 5, 5, 39; cf.:

    motus dare,

    to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

    stragem,

    id. 1, 288:

    equitum ruinas,

    to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

    pectora tristitiae dissolvenda dedit,

    caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

    Prov.: dant animos vina,

    Ov. M. 12, 242. —
    F.
    Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

    Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

    Liv. 7, 20:

    plus stomacho quam consilio,

    Quint. 10, 1, 117 et saep.:

    ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

    i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

    dabat et famae, ut, etc.,

    Tac. A. 1, 7.—Hence,
    b.
    Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

    dedit se etiam regibus,

    Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

    mihi si large volantis ungula se det equi,

    Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

    se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

    Cic. Rep. 1, 111:

    se sermonibus vulgi,

    id. ib. 6, 23:

    se jucunditati,

    id. Off. 1, 34 al.:

    se populo ac coronae,

    to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

    se convivio,

    Suet. Caes. 31 et saep.:

    si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

    Cic. de Or. 2, 44, 187.—
    G.
    Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

    erili filio hanc fabricam dabo,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

    quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

    Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

    imo etiam dabo, quo magis credas,

    Ter. Phorm. 5, 6, 37:

    da mihi nunc, satisne probas?

    Cic. Ac. 1, 3, 10:

    Thessalici da bella ducis,

    Val. Fl. 5, 219:

    is datus erat locus colloquio,

    appointed, Liv. 33, 13:

    fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

    i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

    seu pius Aeneas eripuisse datur,

    Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—
    H.
    Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

    docere fabulam, agere fabulam),

    Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

    and transf.,

    Cic. Clu. 31, 84; cf.

    also: dare foras librum = edere,

    Cic. Att. 13, 22, 3.—
    I.
    Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—
    K.
    Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

    nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

    Ter. And. prol. 8:

    hoc vitio datur,

    id. Ad. 3, 3, 64:

    inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—
    L.
    Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

    qui cenam parasitis dabit,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

    prandium dare,

    id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—
    M.
    To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

    dari sibi diem postulabat,

    a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.
    2.
    - do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

    but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

    Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.
    3.
    do, acc. of domus, v. domus init.

    Lewis & Short latin dictionary > data

  • 19 do

    1.
    do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

    duim = dem,

    Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

    duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

    duas = des,

    id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

    duit,

    Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

    duint,

    Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

    dane = dasne,

    Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).
    I.
    In gen.:

    eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

    Plaut. Am. prol. 138; cf.:

    patera, quae dono mi illic data'st,

    id. ib. 1, 3, 36:

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8; cf.:

    ut par sit ratio acceptorum et datorum,

    id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

    obsides,

    id. ib. 1, 19, 1;

    1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

    Cic. Rep. 1, 13:

    hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

    id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

    ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

    id. ib. 1, 31; cf.

    imperia,

    id. ib. 1, 44:

    centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

    id. ib. 2, 22:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    ei filiam suam in matrimonium dat,

    Caes. B. G. 1, 3, 5:

    litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

    Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

    and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

    id. ib. 10, 8 fin.:

    litteras alicui, said of the writer,

    to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

    of the bearer, rarely,

    to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

    al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

    parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

    dare poenas,

    to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

    alicui poenas dare,

    to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

    v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

    Cic. Rep. 1, 41:

    quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

    id. ib. 1, 10:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    id. ib. 1, 9; cf.:

    ansas alicui ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    multas causas suspicionum offensionumque,

    id. ib. 24:

    facultatem per provinciam itineris faciundi,

    Caes. B. G. 1, 7, 5;

    for which: iter alicui per provinciam,

    id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

    modicam libertatem populo,

    Cic. Rep. 2, 31:

    consilium,

    id. Lael. 13:

    praecepta,

    id. ib. 4 fin.:

    tempus alicui, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 3:

    inter se fidem et jusjurandum,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    operam,

    to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

    operam virtuti,

    id. Lael. 22, 84;

    also: operam, ne,

    id. ib. 21, 78:

    veniam amicitiae,

    id. ib. 17:

    vela (ventis),

    to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

    dextra vela dare,

    to steer towards the right, Ov. 3, 640:

    me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

    Cic. Att. 2, 1:

    sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

    id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

    prout tempus ac res se daret,

    Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

    DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

    Mart. 5, 81, 2; cf.:

    dat census honores,

    Ov. F. 1, 217.—
    (β).
    Poet. with inf.:

    da mihi frui perpetuā virginitate,

    allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

    di tibi dent captā classem reducere Trojā,

    Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—
    (γ).
    With ne:

    da, femina ne sim,

    Ov. M. 12, 202.
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

    transf. beyond the military sphere,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—
    2.
    Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

    hence),

    to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

    and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

    to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—
    3.
    Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—
    B.
    To grant, consent, permit.
    1.
    Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

    hence called tria verba,

    Ov. F. 1, 47.—
    2.
    Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

    interim tamen recedere sensim datur,

    Quint. 11, 3, 127:

    ex quo intellegi datur, etc.,

    Lact. 5, 20, 11.—
    C.
    In philos. lang., to grant a proposition:

    in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

    Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin.
    D.
    Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

    tum genu ad terram dabo,

    to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

    aliquem ad terram,

    Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

    me haec deambulatio ad languorem dedit!

    has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

    hanc mihi in manum dat,

    id. And. 1, 5, 62:

    praecipitem me in pistrinum dabit,

    id. ib. 1, 3, 9:

    hostes in fugam,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    hostem in conspectum,

    to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

    aliquem in vincula,

    to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

    arma in profluentes,

    id. 4, 12, 9:

    aliquem usque Sicanium fretum,

    Val. Fl. 2, 28:

    aliquem leto,

    to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

    se in viam,

    to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

    sese in fugam,

    id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

    se fugae,

    id. Att. 7, 23, 2:

    Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

    id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—
    E.
    Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

    qui dederit damnum aut malum,

    Ter. And. 1, 1, 116:

    nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

    Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

    malum dare,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    hoc quī occultari facilius credas dabo,

    Ter. Hec. 5, 4, 29:

    inania duro vulnera dat ferro,

    Ov. M. 3, 84:

    morsus,

    Prop. 5, 5, 39; cf.:

    motus dare,

    to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

    stragem,

    id. 1, 288:

    equitum ruinas,

    to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

    pectora tristitiae dissolvenda dedit,

    caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

    Prov.: dant animos vina,

    Ov. M. 12, 242. —
    F.
    Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

    Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

    Liv. 7, 20:

    plus stomacho quam consilio,

    Quint. 10, 1, 117 et saep.:

    ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

    i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

    dabat et famae, ut, etc.,

    Tac. A. 1, 7.—Hence,
    b.
    Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

    dedit se etiam regibus,

    Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

    mihi si large volantis ungula se det equi,

    Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

    se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

    Cic. Rep. 1, 111:

    se sermonibus vulgi,

    id. ib. 6, 23:

    se jucunditati,

    id. Off. 1, 34 al.:

    se populo ac coronae,

    to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

    se convivio,

    Suet. Caes. 31 et saep.:

    si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

    Cic. de Or. 2, 44, 187.—
    G.
    Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

    erili filio hanc fabricam dabo,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

    quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

    Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

    imo etiam dabo, quo magis credas,

    Ter. Phorm. 5, 6, 37:

    da mihi nunc, satisne probas?

    Cic. Ac. 1, 3, 10:

    Thessalici da bella ducis,

    Val. Fl. 5, 219:

    is datus erat locus colloquio,

    appointed, Liv. 33, 13:

    fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

    i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

    seu pius Aeneas eripuisse datur,

    Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—
    H.
    Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

    docere fabulam, agere fabulam),

    Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

    and transf.,

    Cic. Clu. 31, 84; cf.

    also: dare foras librum = edere,

    Cic. Att. 13, 22, 3.—
    I.
    Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—
    K.
    Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

    nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

    Ter. And. prol. 8:

    hoc vitio datur,

    id. Ad. 3, 3, 64:

    inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—
    L.
    Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

    qui cenam parasitis dabit,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

    prandium dare,

    id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—
    M.
    To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

    dari sibi diem postulabat,

    a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.
    2.
    - do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

    but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

    Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.
    3.
    do, acc. of domus, v. domus init.

    Lewis & Short latin dictionary > do

  • 20 evocatus

    ē-vŏco, āvi, ātum, 1, v. a., to call out, call forth; to bring out, draw forth (class. —syn. invito, cito, etc.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    (Tullia) evocavit virum e curia,

    Liv. 1, 48:

    gubernatorem a navi huc,

    Plaut. Am. 3, 3, 12:

    aliquem huc foras,

    id. Cas. 2, 3, 54; id. Bacch. 5, 1, 29; id. Poen. 1, 2, 46:

    hinc foras,

    id. Rud. 2, 5, 22:

    intus foras,

    id. Men. 1, 3, 35; id. Ps. 2, 2, 10:

    aliquem ante ostium,

    id. Men. 4, 2, 111:

    mercatores undique ad se,

    to call together, summon, Caes. B. G. 4, 20, 4; cf.:

    aliquem litteris,

    Cic. Att. 2, 24:

    nostros ad pugnam,

    to call out, challenge, Caes. B. G. 5, 58, 2.—
    2.
    Transf., of inanimate things (mostly post-Aug.):

    sucum quasi per siphonem,

    Col. 9, 14, 15; cf.:

    materiam ad extremas partes fricatione,

    Cels. 4, 14:

    abortum,

    Plin. 28, 19, 77, § 251:

    ut in longitudinem potius quam in latitudinem evocetur (salix),

    Col. 4, 31, 2; cf.:

    vitis evocata ad fructum,

    Plin. 17, 22, 35, § 182.—
    B.
    In partic.
    1.
    Relig. t. t.: deum, to call a deity out of a besieged city, Liv. 1, 55, 4; 5, 21, 5; cf. Macr. S. 3, 9, 2; Dig. 1. 8, 9.—
    2.
    In civil and milit. lang., to call out, summon to appear, sc. soldiers to military service:

    (Metellus) evocat ad se Centuripinorum magistratus et decemprimos,

    Cic. Verr. 2, 2, 67; cf. id. ib. 2, 3, 28:

    senatum omnem ad se Decetiam,

    Caes. B. G. 7, 33:

    principes cujusque civitatis ad se,

    id. ib. 5, 54, 1; cf. id. B. C. 1, 35, 1:

    omnes (senatores),

    id. ib. 1, 3, 1:

    centuriones,

    id. ib. 1, 3, 4 et saep.:

    nominatim nobilissimum et fortissimum quemque ex omnibus civitatibus,

    id. ib. 1, 39, 2; cf. id. B. G. 3, 20, 2; 5, 4, 2; 7, 39, 1:

    reliquas legiones ex hibernis,

    id. B. C. 1, 8, 1:

    equites ex municipiis,

    id. ib. 1, 23, 2:

    hanc (legionem) initio tumultus,

    id. ib. 1, 7 fin.:

    magnam partem oppidanorum ad bellum,

    id. B. G. 7, 58, 4; cf. id. ib. 7, 44 fin.:

    multos undique spe praemiorum,

    id. B. C. 1, 3, 2; cf. id. B. G. 6, 34, 8; Liv. 4, 9 al.—
    II.
    Trop.:

    probitas non praemiorum mercedibus evocata,

    called forth, elicited, Cic. Fin. 2, 31; cf. Quint. 1, 1, 20:

    misericordia nullius oratione evocata,

    called forth, produced, Cic. Deiot. 14, 40; cf.

    indicium,

    Plin. 28, 4, 12, § 47:

    iram, Sen. de Ira, 3, 8: risum lugentibus,

    id. Ep. 29:

    ad aliquem honorem evocatus,

    Caes. B. G. 7, 57, 3:

    eas (tacitas cogitationes) evocat in medium,

    Liv. 9, 17: aliquem in saevitiam ac violentiam, Sen. de Ira, 3, 5; cf.:

    aliquem in laetitiam,

    id. ib. 2, 21 al.; cf. Gron. Sen. Ep. 47, 17.—Hence, Part.: ēvŏcā-tus, a, um; as subst. (cf. evoco, B. 2.): ēvŏcāti, ōrum, m., soldiers who, having served out their time, were called upon to do military duty as volunteers, veterans, Caes. B. G. 7, 65 fin.; Cic. Fam. 3, 6, 5; Sall. C. 59, 3; Suet. Aug. 56 al.

    Lewis & Short latin dictionary > evocatus

См. также в других словарях:

  • Military Service — A branch of the Armed Forces of the United States, established by act of Congress, in which persons are appointed, enlisted, or inducted for military service, and which operates and is administered within a military or executive department. The… …   Military dictionary

  • military service — n [U] the system in which every adult, or every male adult, in a country has to spend a period of time in the army, navy, or air force →↑draft ▪ More and more men are refusing to do military service …   Dictionary of contemporary English

  • military service — noun uncount 1. ) the period of time that someone spends in an army, navy, or air force 2. ) MAINLY BRITISH the military DRAFT …   Usage of the words and phrases in modern English

  • Military service — For military service in the meaning of an army as a military defense organization, see Armed forces. For state mandated military service, see Conscription. For the feudal institution, see Knight service. Military service, in its simplest sense,… …   Wikipedia

  • MILITARY SERVICE — Jews served in the national armies of most countries in which they settled. However, in many states they were denied the right to bear arms before the 20th century since they were considered to be second class citizens, not fit to fight for their …   Encyclopedia of Judaism

  • military service —    During the Franco regime, compulsory military service was seen as a way of inculcating the ideology of the regime, rather than training an effective defence force. There was no provision for conscientious objection, and refusal to serve in the …   Encyclopedia of contemporary Spanish culture

  • military service — N UNCOUNT: oft with poss Military service is a period of service in the armed forces that every man in certain countries has to do. Many conscripts resent having to do their military service. Syn: conscription …   English dictionary

  • military service — noun Service in an army or other military organisation, whether as a chosen job or as a result of an involuntary draft (conscription). Ant: non military service …   Wiktionary

  • military service — n. universal military service * * * universal military service …   Combinatory dictionary

  • Military Service Tribunals — were bodies formed by borough, urban district and rural district councils to hear applications for exemption from conscription into the British Army during World War I. Although not strictly recruiting bodies, they played an important part in the …   Wikipedia

  • Military Service Act — Military Service Acts were introduced to enact conscription: Military Service Act (United Kingdom), introduced in January 1916 in the UK during World War I Military Service Act (Canada), introduced in Canada in 1917 during World War I Military… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»